MỤC VỤ PHỤNG VỤ
Phẩm Phục Trong Phụng Vụ
Lm.Ant Nguyễn Đức Khiết
PHẨM PHỤC PHỤNG VỤ
Y phục giữ một phần quan trọng trong hình ảnh người ta có về một người nào đó, một chức vụ nào đó. Trong tất cả các xã hội, đều có y phục cho các chức vụ khác nhau : luật sư hay thẩm phán, binh lính hay sĩ quan, bác sĩ hay y tá…Trong tất cả các nghi thức tôn giáo, đều có những phẩm phục cho mỗi thừa tác viên, cùng với những dấu hiệu biểu trưng cho mỗi chức vụ (office).
Cuộc tiến hoá của các nền Phụng vụ cho thấy có một khuynh hướng muốn làm cho các phẩm phục thêm phức tạp. Công Đồng Vatican II đã đơn giản hoá nhiều phẩm phục phụng vụ.
Vì thời đại chúng ta không thích “trình diễn” nên ở nhiều nơi, người ta đã coi nhẹ vấn đề này. Phải nói rằng đó là một sai lầm trong Phụng vụ,
I. Phẩm phục phụng vụ biểu trưng cho các thừa tác vụ khác nhau
“Trong Hội Thánh, là Thân thể Chúa Kitô, các chi thể không thi hành cùng một phận vụ như nhau. Khi cử hành Thánh Lễ, sự khác biệt giữa các phận vụ được tỏ lộ ra bên ngoài bằng sự khác biệt các phẩm phục thánh, chúng là dấu chỉ cho biết phần vụ riêng của thừa tác viên. Tuy nhiên các phẩm phục thánh cũng nên góp phần tăng vẻ đẹp của hành vi thánh. Phẩm phục của vị tư tế, phó tế và thừa tác viên giáo dân phải được làm phép theo nghi thức 9QCTQ 335.)
II. Phẩm phục cho các thừa tác viên
1. Phẩm phục cho mọi thừa tác viên có chức thánh hay có thừa tác vụ thuộc bất cứ cấp bậc nào là áo trắng dài (Alba) có dây thắc lưng, ngoại trừ áo được may dính liền với thân thể nên không cần dây. Trước khi mặc áo alba, nếu nó không che kín áo thường xung quanh cổ, thì dùng khăn vai. Không được thay thế áo alba bằng áo các phép, cũng không được mặc một áo dài tới gót thay cho áo alba, khi phải mặc áo lễ hay áo phó tế, hoặc, theo luật, chỉ mang có dây stola mà không có áo lễ hay áo phó tế (QCTQ 336).
2. Phẩm phục riêng của vị chủ tế trong Thánh Lễ và những hành vi thánh có liên quan trực tiếp đến Thánh Lễ, là áo lễ mặc ngoài áo alba và dây stola, nếu luật phụng vụ không định khác đi. (QCTQ 337).
3. Phẩm phục riêng cho phó tế là áo dalmatica, mặc ngoài áo alba và dây stola ; tuy nhiên có thể bỏ áo dalmatica vì lý do cần thiết hay vì cuộc lễ ít long trọng (QCTQ 338) .
4. Thầy giúp lễ, đọc sách, và các người giúp là giáo dân khác có thể mặc áo alba hay áo nào khác được Hội Đồng Giám Mục chấp thuận hợp pháp cho từng miền (QCTQ 339)
5. Vị tư tế mang dây stola xung quanh cổ và rủ xuống ngực, còn phó tế thì mang chéo từ vai trái ngang trước ngực sang bên phải thân thể, và được kẹp giữ ở đó (QCTQ 340) .
6. Áo choàng (cappa magna) được vị tư tế mặc khi rước kiệu hay các hành vi thánh khác, theo luật chữ đỏ của các nghi thức đó.
III. Hình dáng và chất liệu của phẩm phục Phụng vụ
1. Về hình dáng của phẩm phục thánh, Hội Đồng Giám Mục có thể xác định và đề nghị với Tòa Thánh những thích nghi đáp ứng với các nhu cầu và thói tục của từng miền (QCTQ 342)
2. Để làm các phẩm phục thánh, ngoài những chất liệu truyền thống, có thể dùng sợi tự nhiên có sẵn ở địa phương, và những sợi nhân tạo khác, đáp ứng với phẩm giá của hành vi thánh và nhân vật. Hội Đồng Giám Mục phán quyết về chuyện này (QCTQ 343).
3. Nên biết là vẻ đẹp và sự trang nhã của phẩm phục không hệ tại nhiều trang trí đính thêm vào, nhưng ở tại chất liệu và hình dáng. Các trang trí phải mang những hình dung hay biểu tượng chỉ về ý nghĩa của cử hành phụng vụ, phải loại bỏ những trang trí bất xứng với ý nghĩa này (QCTQ 344).
IV. Mầu sắc và ý nghĩa biểu trưng của phẩm phục phụng vụ
1. Các màu sắc khác nhau của phẩm phục nhằm diễn tả cách hữu hiệu và ra bên ngoài khi thì đặc tính của các mầu nhiệm đức tin được cử hành, khi thì ý nghĩa của đời sống Kitô giáo, theo diễn tiến của năm phụng vụ (QCTQ 345)
2. Về màu sắc của phẩm phục thánh, nên giữ thói quen truyền thống sau đây :
a. Màu trắng được dùng trong Thần vụ và Thánh Lễ mùa Phục Sinh và mùa Giáng Sinh, trong các lễ kính Chúa, ngoại trừ cuộc Thương Khó của Người, các lễ kính Đức Trinh Nữ Maria, các Thiên Thần, các Thánh không tử đạo, lễ trọng kính Các Thánh (1.11), kính Gioan Tẩy Giả (24.6), các lễ kính thánh Gioan Thánh sử (27.12), Ngai Tòa Phêrô (22.2), thánh Phaolô trở lại (25.1).
b. Màu đỏ được dùng trong Chúa Nhật Thương Khó và thứ Sáu Tuần Thánh, Chúa Nhật Hiện Xuống, các cử hành cuộc Thương Khó của Chúa, lễ các Tông Đồ và Thánh Sử, và lễ các Thánh Tử Đạo.
c. Màu xanh dùng trong Thần vụ và Thánh Lễ mùa “Quanh Năm”.
d. Màu tím dùng trong mùa Vọng và mùa Chay. Có thể dùng trong các nghi thức phụng vụ và Thánh Lễ cầu cho người qua đời.
e. Màu đen có thể dùng trong lễ cầu cho người qua đời, ở đâu có thói quen này.
f. Màu hồng có thể dùng trong Chúa Nhật Gaudéte (III Mùa Vọng) và Laetare (IV Mùa Chay), ở đâu có thói quen này.
Tuy nhiên, Hội Đồng Giám Mục có thể quy định và đệ trình cho Tòa Thánh các thích nghi về màu sắc phụng vụ đáp ứng với nhu cầu và não trạng của dân chúng QCTQ 346.
3. Trong các lễ nghi thức, dùng màu riêng của lễ, hay màu trắng hay màu lễ hội ; còn các lễ tùy nhu cầu thì dùng màu của ngày hôm đó hay màu của mùa hay màu tím, nếu có tính cách thống hối (x. nn. 31,33,38) ; các lễ tùy ý thì dùng màu thích hợp với lễ cử hành, hay màu của ngày hôm đó hoặc màu của mùa QCTQ 347